Chcesz poznać historię Powstań Śląskich - odwiedź Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach

Reklama

10/08/2021 - 13:10

W tym roku przypada 100-lecie wybuchu III Powstania Śląskiego. Historię Powstań Śląskich i ich wpływu na przynależność państwową Górnego Śląska można poznać w Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach. Zapraszamy!

I Powstanie Śląskie

Od początku 1919 roku przez Górny Śląsk przetaczała się fala strajków. Tymczasem nieoczekiwanie Niemcy rozpoczęli szeroko zakrojoną akcję policyjną. Gdy wiadomość
ta dotarła do Piotrowic, grupa uchodźców z Maksymilianem Iksalem podjęła decyzję
o wybuchu powstania. Termin wyznaczono na 17 sierpnia 1919 roku. Walki powstańcze
w krótkim czasie objęły powiaty pszczyński, rybnicki, katowicki oraz te, w których był spory odsetek ludności polskojęzycznej. Powstańcy dysponujący bronią ręczną, nie byli w stanie przeciwstawić się broni maszynowej, artylerii i pociągom pancernym. Alfons Zgrzebniok wydał rozkaz zaprzestania walk 24 sierpnia 1919 roku, ze względu na beznadziejnie położenie oddziałów powstańczych oraz wzrastające represje ze strony władz niemieckich. Stało się jasne, że o przyszłości Górnego Śląska powinien zdecydować plebiscyt.

II Powstanie Śląskie

Od stycznia 1920 roku, na terenie Górnego Śląska zaczęły obowiązywać regulacje Traktatu Wersalskiego, przewidziane dla przeprowadzenia tam plebiscytu. Oddziały alianckie składające się z Francuzów, Włochów i Anglików zastąpiły stacjonujące dotychczas na tym terenie oddziały niemieckie. Oficjalnie bezstronna policja bezpieczeństwa Sipo wpierała stronę niemiecką. Aby zademonstrować siłę polskiej ludności na Górnym Śląsku, POW GŚl. wydało rozkaz rozpoczęcia powstania w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku. Decyzją Komisji Międzysojuszniczej, Sipo została rozwiązana. W jej miejsce powołano mieszaną, polsko-niemiecką policję plebiscytową Apo. Podstawowy cel powstańców został osiągnięty w związku z czym II Powstanie Śląskie zakończyło się 25 sierpnia 1920 roku.

Plebiscyt

20 marca 1921 roku odbył się na Górnym Śląsku plebiscyt. Nadzór nad głosowaniem objęła Komisja Międzysojusznicza. Na podstawie jego wyników miano zadecydować
o przynależności ziem Górnego Śląska do Polski lub Niemiec. Obie strony zaangażowały społeczeństwo w akcję plebiscytową. Ostatecznie za Polską oddano 40,3% głosów,
za Niemcami 59,4% głosów. Wyniki nie zadecydowały o definitywnym podziale Górnego Śląska. Decyzję w tej spornej sprawie miały podjąć państwa Ententy.

III Powstanie Śląskie

30 kwietnia 1921 roku doszło do spotkania Wojciecha Korfantego z dowódcami wojskowymi, na którym zapadła decyzja o wybuchu III Powstania w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku.
W ciągu tygodnia powstańcy opanowali teren aż mniej więcej do Linii Korfantego. Tymczasem Niemcy wzmocnili i przegrupowali swe oddziały. Ofensywa ruszyła w nocy
z 20 na 21 maja 1921 roku. Niemcy po zaciętych walkach zdobyli górę św. Anny. Walki ucichły dopiero po zwieszeniu broni 12 czerwca 1921 roku. 25 czerwca 1921 roku podpisano rozejm w Błotnicy Strzeleckiej. Jednostki polskie oraz niemieckie wycofywały się z terenu plebiscytowego od 28 czerwca do 5 lipca 1921 roku. Choć walki zakończyły się remisem militarnym, to właśnie te wydarzenia zadecydowały o ostatecznym podziale obszaru plebiscytowego.